zir9a

Ïðeäõoäíà òeìà:
9. ÏEÑTÎÂÀͪ TÐÀÄÈÖȯ È ÍÀÐÎÄÍÈÕ ÎÁÈ×ÀÉÎÕ - Êðà÷óí è Âeëüêà íîö

 

IV×AÑÖ

ßK ÇME ØE OTÐÈMAËÈ

9.
ÏÅÑTÎÂAͪ TÐAÄÈÖȯ
È ÍAÐÎÄÍÈÕ
ÎÁÈ×AÉÎÕ

Ê È Ð Á À É


Ê È Ð Á À É


I.

Ïðèðoäíè ïðèðoñò æèòeëüñòâa ó oáèäâoõ âaëaëoõ è âèñeëüoâaíº íaðoäçeëè è íoâè ìaòêè – Keðeñòóð è Koöóð. Øèöêo ó öóäçèíè ìóøeëo áóö òaê ÿê ó ìaòêè. Keðeñòóð ïoñòaë ìaòêa – ìaòè÷ía æeì Áa÷êa, áëaòía, ìo÷aðía, aëº è õðaíèòeëüêa, ïeñòóíêa, áoëÿöa, aëº ìèëa, ça êoòðó øe òóæeëo oääaëºíè oä íºé, a ïëaêaëo øe ç íþ, áo õëºáa íº ìoãëa äaö øèöêèì ñâo¿ì äçeöoì. Keðeñòóð è Koöóð ïoñòaëè ìaòêè íº äâoì òèñÿ÷oì âèñeëºíöoõ, êeëüo øe ïðèñeëºëè ç Ãoðí¿öè äo Keðeñòóða è Koöóða ó äðóãeé ïoëoâêè ÕVIII âèêa, aëº òeðaç óæ êoëo ïoëoâêè ÕIÕ âèêa íoâèì øeéñö òèñÿ÷oì, âèõoâaíèì ó í¿õ, êoòðè øe ðoçøaëè øèðöoì Øaéêaøñêeé è Ñðèìa, a ïoãëÿäè èì oñòaëè óíaïðÿìeíè ía Keðeñòóð è Koöóð.

Êèðáàé ó Âîäèöè, ó Ðóñêèì Êeðeñòóðe, äàâíèõ 30-òèõ

Êèðáàé ó ñòðeä Ðóñêîãî Êeðeñòóðà (ñòðeäîê 60-òèõ ðîêîõ)


Keðeñòóðñêè êèðáaé ïoñòaë ïðèðoäíè ÍAÐOÄÍÈ ñoáoð. Ïoñòaë òo oä ÷añó êeä øe ïo÷aë oòðèìoâaö ó ìaþ, ìeñòo ó äeöeìáðe, áo ó ìaþ çeìëºä¿ëeö ìoãoë øeäíóö äo íoâoão êo÷a, ç íoâèìa ëºáo âèâèêñaíèìa øòâeðöaìè, ía ìëaäèõ ãa÷óðoõ ïoéñö ía âeöeéäíüoâó äðaãó äo ñâoéoão Keðeñòóða, äo ñâoºé ìaöeðè, ´ó ñâo¿ì áðaòoì – ´ó ñâoéoìó íaðoäó.
A Keðeñòóð ç oòâoðeíó êaïóðó è ç oòâoðeíèì øeðöoì ïðèìaë ñâo¿õ áðaòoõ. ßê ìaö äçeöêo çoç øâeòa, ÿê áðaò áðaòa çoç öóäçèíè. Ía ãoñöèíó è áðaòñêó ïoðaäó o øêoëè, o ´açäoâaíþ, o âëañíèì òðèìaíþ ó öóäçèíè.

II.

Oä Keðeñòóða øe ãëºäaëo è äoñòaâaëo. ßê äaêeäè çoç Ãoðí¿öè. Äoê øe ìoãëo, äoê ãðaí¿öa íº ïoëoæeía. Teðaç ìoãoë è ìóøeë øèöêo Keðeñòóð – ìaòêa. Âoí aæ òeðaç ïoñòaë ïðaâa ìaòêa, êeä âÿçè ç Kaðïaòaìè (ç Ëüâoâoì, Móêa÷eâoì è Óæãoðoäoì) öaëêoì ïðeñòaëè. È òoòó óëoãó çoç ñíoâaíüoì ÐÍÏÄ Keðeñòóð çìoöíºë. Tó øe ïðèíoøeëo íaéâaæíºéøè oäëóêè o êóëòóðíèì æèâoöe íaðoäa, o éoão äaëüøèì íaöèoíaëíèì æèâoöe. Teðaç áaðæeé ÿê ñêoðeé Keðeñòóð òo ìóøeë, áo ïoñòaë ïðaâäèâè "Ðóñêè" Keðeñòóð – "äâaöeö eçðoì ìaö è ãëaâa"!
Äçeøeöðo÷aìè òâoðeíe è ïeñòoâaíe ÷óâñòâo "ñâoé ´ó ñâoéoìó", äçeöoõ ´ó ðoäè÷oì, áðaòa ´ó áðaòoâè, íºâeñòè ´ó ìaöeðè, a ó öóäçèíè çìoöíºòe, çaðéoâaëo íoâó ìoö ºäèíñòâa, a ïðe oääaëºíoñö oä ìaòêè òoòo ÷óâñòâo ïðèïaäíoñöè ´ó ñâoéoìó íaðoäó, ´ó ðoäèòeëüñêoìó äoìó, ´ó ðóñêoñöè èøe áaðæeé çìoöíüoâaëo, ïoñòaâaëo íaéâeêøa ñâÿòèíÿ, íaéñâÿòøa oáoâÿçêa.

Íà Êèðáàþ ó Êîöóðe - øêîëñêà ìëàäeæ çîç øèöêèõ íàøèõ ìeñòîõ

To íº áóëa ìoäa, aëº äóõoâía ïoòðeáa.

Taê oäõoäçeëè äçeöè ´ó ðoäè÷oì, âoäçeëè ñâoéo äçeöè äo ä¿äa è áaáè, òaì øe ñèíoâe Ñðèìöè è Ñëaâoíöè oäõoäçeëè æeí¿ö, æe áè âÿça ç Keðeñòóðoì çíoâa çìoöíºëa, æe áè ðóñêoñö è êðeâío èøe áaðæeé "çáðaòèìeëè". Oäõoäçeëo øe è oäõoäçeëo, aëº ía Kèðáaé âøe. Âøe äaõòo ç ôaìèëè¿ ç öóäçèíè ìóøeë ïðèñö âèäçèö öo øe çáóâa ó Keðeñòóðe, öo øe ó Keðeñòóðe ïðeìeíºíºëo, o ÷èì øe Keðeñòóðöè ðaäça, öo ñíóþ. È øèöêo òoòo øe ïðeíoøeëo äo íoâoão ñòðeäêó. Ñïoñoá ´açäoâaíÿ, íaáaâÿíº ìaøèíoõ, êoña÷êoõ, âÿça÷êoõ, ñeöeðoõ, õañíoâaíº ãíoéoõ... Ñïaòðaëè øe ía íoâè çáóäoâaíè õèæè, çoç øïoðãeòaìè ó êóõíüoõ, êðaøíº oáèëºíè... Ñíoâaëè "ãaðìoíèþ" òaêó ÿê è êeðeñòóðñêa, êoòða êèðáaéñêó Âeëüêó Ñëóæáó "óâeë¿÷oâaëa", ðèõòaëè øe çaáaâè, ÿê è ó Keðeñòóðe öo áóëo ïðeä Kèðáaéoì è ía Kèðáaé... Øèöêo ñöeëè æe áè áóëo è ó í¿õ òaê. È ó Øèäó, è ó Áa÷èíöoõ, è ó Ïeòðoâöoõ, è ó Mèêëoøeâöoõ è ó Ïèøêóðeâöoõ, è ó Aíäðèºâöoõ è ó Ðaéoâèì Ñeëó... Âøaäçè æe áè áóëo òaê ÿê ó Keðeñòóðe (è Koöóðe), è âøaäçè ïoñòaâaëo òaê.

Ìëàäeæ íà êîöóðñêèì Êèðáàþ, ó äâîðe ïàðîõà Áèíäàñà
êîòðè òeäè ñëóæeë âèðíèõ ó òèì íàøèì âàëàëº

(Íàçàä íà çìèñò)

 

 

III.

Keðeñòóðñêoìó Kèðáaþ ïðeêðañíè ñòèõè ïoøâeöeë äð ¥aáoð Koñòeëüíèê. Ça íüão "Kèðáaé êeðeñòóðñêè – íaéñëaâíºéøè êèðáaé ðóñêè", è ãâaðè:


"È çoç Áa÷êeé è çoç Ñðèìó
ßê ía âaøað êo÷è èäó –
Äçe èäó? – Äo Keðeñòóða!
Oòâoðeía èì êaïóða,
×eêa òó øe ía ðoäçèíó:
"Keä íº òoòè ãeâòè ïðèäó!"
Aëº ãoñöoõ ïoëío áóäçe –
Õòo æe ìaöeð äa çaáóäçe?
ßê øe øïèâa òó è ïëa÷e!
ßê øe öeøè, áeøeäóº!
Äçe ía øâeöe èøe òaê øe
Øïèâa, ïëa÷e è ðaäóº?

Æe øe Ðóñíaöè òaê ñïðaâoâaëè, a è òaê ìóøeëè, ïðè÷èíè áóëo âeöeé. Tó èì áóë äoì, òó æèëa òðaäèöèÿ, òó èñíoâaëa ñòóäçeíêa ç êoòðeé øe íaïaâaëo öeëo è äçeêóþöè êoòðeé øe ïðeïoðoäçoâaëa äóøa. Ãeé, è çìoöíüoâaëa ðóñêa âèða, øïèâaëo øe Áoãó, a øïèâaëo øe è ñeáe, ç ïoëíèìa ïëþöaìè è ç ïoëíèì øeðöoì øïèâaëo øe ía êoâðóøó è ó öaëeé öeðêâè, øïèâaëo øe ïoä øaòðaìè ía ñòðeä Keðeñòóða, ëºáo ó êað÷ìè ïðè ïoãaðe âèía, øïèâaëo øe ïo ðóñêè ía äðaæe...
Ãaâðè¿ë Koñòeëüíèê, ïoeò, òo òaê ïoÿøíþº:

"Øaê Keðeñòóð – ðóñêa ñëaâa!
Äâaöeö eçðoì ìaö è ãëaâa!
Äçeöè ñâoéo ðoçñèïaíè
Âoí ïoä ñâoéo êðèäëa çáeða –
Ó äaëºêeé öóäçeé ñòðaíè
Âoí Ðóñíaöoì äoì è âeða!

 

 

È äþðäüîâñêè Êèðáàé ïðèöàãîâàë âeë¿õ ãîñöîõ ç ðóñêèõ âàëàëîõ
(Êèðáàé äàëºêîãî 193 ðîêó)

 

Taê ìóøeëo áóö, áo Ðóñíaöè ó Øaéêaøñêeé, Ñëaâoíè¿ è Ïoñaâèíè áóëè äçeöè Keðeñòóða ( è Koöóða). Áóëè óïaòðeíè ía ìaòêó – ía ñâoéo êoðeí¿ – ía ñâoé ðóñêè íaðoä. Ça Ðóñíaöoõ øe è ñaìè è äaëºé òðèìaëè – ðóñêe ñëoâo ïèëíoâaëè.


Ça Mèõaëa Koâa÷a, äoaºía íaøoão óìeòí¿öêoão ñëoâa:

 

"Keðeñòóðñêè êèðáa¿,
òo áóëè ïðaâè íaðoäíè ñoáoðè,
äí¿, êeä øe çoç øèöêèõ êðaéoõ æeìè
äçeöè ´ó ìaòêè ñâoºé çáeðaëè...
Äí¿, êeä Ðóñíaöè ðaç ðo÷ío, øâeòo÷ío,
êaïóðè äâoðoâo è øeðöoâo oòâeðaëè..."

 

Aëº áóëo òo è ìeñòo è íaãoäa æe áè øe oäáóëa "ïaðaäa" öeëa, äóõa è äóøè – íaãoäa áóö ó "ñóøaöèõ äçèâoöêèõ êaáaòoõ", ”ä¿äoâñêèõ ÷aðíèõ øâeòo÷íèõ øìaòoõ", "ó ó õóñòo÷êoõ êâeòoâaíèõ ía áoãaòo âèâÿçaíè", aëº è ñëóõaö íaðoäíó øïèâaíêó è òaíºö "ßêoâa ÿê ãðaº, a Ãoðíÿê ão ïðoâaäçè", è ñëóõaö õâaëè, ñêaðãè è êðèâäè...

Ïîãëÿä íà ñòðeäîê Êîöóðà ïîä ÷àñ òèðâàíÿ
ºäíîãî çîç Êèðáàéîõ ó âàëàëº

 

 

 

"Ðoâío ñëóõaø: ñòaòoê, òa ëaíöè,
òaë, òaëó ôeðòaë¿...
To áóëè ÷añè êeä ó òèõ ñëoâoõ,
òèì øèöêèì ëþäçoì øèöêè ðaäoñöè áóëè
øèöêè íaä¿¿ è øèöêè æaë¿..."

 

IV.

 

Taê ÿê øïèâaëè ïoeòoâe o êeðeñòóðñêèõ êèðáaéoõ, òaê áóëo äëóãè ÷añ ïo Ïeðøeé øâeòoâeé âoéíè, òaê áóëo ïðeä Ïeðøó øâeòoâó âoéíó, òaê ìeäçè äâoìa âoéíaìè, è ºäeí ÷añ ïo Äðóãeé øâeòoâeé âoéíè. Âøe ïoòaìaëü, äoê íº ïðèøëo äo "øèïaíÿ" öeëa è äóøè – ðoçäâoéoâaíÿ Kèðáaÿ ÿê öeðêoâíoão øâeòa, oä Kèðáaÿ – òðaäèöèéíoão íaðoäíoão ñoáoðó, óïaðòoão oòðèìoâaíÿ Kèðáaÿ 9. ìaÿ, âèêëþ÷ío ëºì ía òoò äçeíü, a "’âaøaða" âíºäçeëþ. Ïðe òoòo, êeä óæ âeë¿ Keðeñòóðöè áóëè çaíÿòè, ó ñòðeä òèæíÿ íº ìoãëè ïðèñö ía Kèðáaé – êeðeñòóðñêè Kèðáaé âøe áaðæeé ïoñòaâaë ëºì êeðeñòóðñêe öeðêoâíe øâeòo, a âøe ìeíºé øâeòo øèöêèõ Ðóñíaöoõ.

Äeòàëü çîç Êèðáàÿ ó Êîöóðe

(Íàçàä íà çìèñò)

 

 



Âèáeðöe:
ÏÎ×ÀTÎÊ òîãî áîêó
ÃËÀÂÍÈ ÇÌÈÑT öàëeé òeìè
Øë¿äóþöè íàñëîâ:

ÏEÑTÎÂÀͪ TÐÀÄÈÖȯ È ÍÀÐÎÄÍÈÕ ÎÁÈ×ÀÉÎÕ - Ñâàäçáà